Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie

---

Historia

Historia Kolegiaty św. Bartłomieja w Opocznie sięga około 1365 roku, kiedy to z inicjatywy Kazimierza Wielkiego powstał pierwszy kościół, zbudowany w stylu gotyckim. Niestety, budowla ta uległa zniszczeniu w wyniku inwazji Szwedów podczas Potopu w 1655 roku. W ciągu kolejnych lat, w 1812 roku, podczas wojen napoleońskich, kościół pełnił ważną rolę szpitala wojskowego.

W 1826 roku, wskutek oceny przeprowadzonej przez geodetę rządowego W. Jareckiego, odkryto, że świątynia znajduje się w opłakanym stanie, pozbawiona jakiegokolwiek sklepienia. Prace nad odbudową kościoła rozpoczęły się w 1850 roku, zrealizowane według projektu Henryka Marconiego. Specjalnie w tym okresie stworzono nowe gwiaździste sklepienie w obecnej kaplicy Matki Bożej, która wcześniej była prezbiterium.

W 1888 roku dokonano odnowy polichromii kościoła, nad którą czuwał Stanisław Wyspiański, uczestnicząc w wyjeździe krakowskich historyków sztuki pod nadzorem prof. Władysława Łuszczkiewicza. Warto dodać, że ta piękna polichromia została zamalowana w 1954 roku, co pozbawiło świątynię części jej oryginalnego uroku.

W miarę jak parafia rosła w siłę, średniowieczny kościół stał się niewystarczający dla wiernych. W 1932 roku podjęto decyzję o jego całkowitej rozbiórce oraz budowie nowej świątyni, z zamiarem zachowania zakrystii oraz gotyckiego prezbiterium, które miały służyć jako kaplica Matki Boskiej. Budowa nowego kościoła, zaprojektowana przez architekta Jerzego Struszkiewicza z Krakowa, rozpoczęła się w 1934 roku, jednak projekt został przerwany przez wybuch II wojny światowej. Finalnie kościół został konsekrowany w 1949 roku po zakończeniu działań wojennych.

Warto również zaznaczyć, że 11 kwietnia 2011 roku przy frontonie kolegiaty odsłonięto tablicę pamiątkową, upamiętniającą ofiary katastrofy polskiego Tu-154 w Smoleńsku. Współcześnie kolegiata pełni funkcję siedziby Opoczyńskiej Kapituły Kolegiackiej, co świadczy o jej znaczeniu i trwałości w historii regionu.

Architektura

W historię Kolegiaty św. Bartłomieja w Opocznie wpisuje się zachowana część architektury gotyckiej, która znajduje się w dawnej konstrukcji kościoła. Została ona uzupełniona o dwuprzęsłowe prezbiterium, które obecnie sprawuje funkcję bocznej kaplicy Matki Bożej.

To prezbiterium charakteryzuje się wielobocznym zamknięciem oraz skarpami. Całość wieńczona jest dachem dwuspadowym, na którym znajduje się dekoracyjna barokowa sygnaturka, nadająca mnóstwo elegancji tej części świątyni.

W 1934 roku podjęto dalsze prace, rozpoczynając budowę nowego kościoła w stylu neobarokowym. Jak się okazuje, jego struktura ma trzy nawy i została wyłożona kamieniem, co jest zjawiskiem dosyć nietypowym dla regionu Polski.

W latach 1960-1962, w ramach obchodów 1000-lecia państwa polskiego, wewnętrzne ściany kościoła zyskały na atrakcyjności dzięki freskom namalowanym przez Stefana Macieja Makarewicza. Te artystyczne dzieła wzbogacają przestrzeń sakralną i przyciągają uwagę wielu odwiedzających.

Wnętrze kościoła

Wnętrze Kolegiaty św. Bartłomieja w Opocznie to prawdziwa uczta dla miłośników historii i sztuki. Znajdziemy tam wiele cennych elementów, które świadczą o bogatej przeszłości tego miejsca.

• Chrzcielnica gotycka z XV wieku, zdobiona herbami rodzin: Rola, Nałęcz, Orzeł, Jastrzębiec, Leliwa, Odrowąż, Poraj i Łabędź, stanowi niezwykle ważny element dekoracyjny,
• Nagrobek renesansowy rycerza Adama Śmigielskiego z Bnina, herbu Ogończyk, datowany na 1616 rok, jest przykładem kunsztu rzeźbiarskiego,
• Nagrobek renesansowy chorążego rawskiego Piotra Załuskiego z 1630 roku, który również dodaje historycznego klimatu świątyni,
• Nagrobek Jerzego Karwickiego i Anny z Podlodowskich z 1623 roku, będący świadectwem dbałości o pamięć zmarłych,
• Stalle renesansowe z końca XVI wieku, oferujące nie tylko funkcję liturgiczną, ale także estetyczną,
• Tablica poświęcona Helenie z Błońskich Karwickiej, która zmarła w 1829 roku, zyskuje uwagę svojəj wymowie,
• Tablica ku czci Sabina Sierawskiego, uhonorowanego za swoje zasługi, zmarłego w 1841 roku,
• Tablica z marmuru, ufundowana w stuletnią rocznicę zgonu Jana Kilińskiego, datowana na 28 stycznia 1919 roku, pełni funkcję pamięci narodowej.

Warto również zauważyć, że w świątyni znajdują się ikony, które pochodzą ze zburzonej w 1929 roku cerkwi św. Włodzimierza, co dodaje kolejną warstwę duchowego bogactwa tego miejsca.

Plebania

Pierwotna konstrukcja plebanii została zbudowana w 1622 roku, przy murze cmentarza parafialnego. Według przypuszczeń, w 1655 roku gościł tam szwedzki feldmarszałek Arvid Wittenberg. Na parterze budynku zachowały się sklepione pomieszczenia, które charakteryzują się kolebkowym sklepieniem przełamanym lunetami.

Nad wejściem do plebanii umieszczono kamienną płytę, która pochodzi z połowy XVII wieku. Płyta ta jest ozdobiona kartuszami z herbami Dębno i Lewart, które symbolizują Królestwo Polskie oraz rodową linię Wazów, znaną jako „snopek”. W centralnej części znajduje się tablica żeliwna, która zawiera napis informujący o fundacji plebanii przez opoczyńskiego proboszcza Jana Alberta Liwskiego.

---

Oceń: Kolegiata św. Bartłomieja w Opocznie

---