Zamek Kazimierzowski w Opocznie

---

Historia

Historie związane z zamkiem Kazimierzowskim w Opocznie sięgają XIV wieku, kiedy to została podjęta decyzja o jego budowie w południowo-zachodnim rogu miasta. Zamek zlokalizowany był na terenie curii, czyli królewskiego dworu, którego istnienie jest potwierdzone w dokumentach z 1365 roku. Budowę obiektu, według Janka z Czarnkowa, zlecił król Kazimierz Wielki, a tę informację potwierdził także Jan Długosz.

Zamek powstał najprawdopodobniej równocześnie z miejskimi murami obronnymi i został z nimi połączony w jedną całość. Jego główną funkcją była rezydencja starosty królewskiego, odpowiedzialnego za zarządzanie okolicznymi dobrami królewskimi, a także stanowił miejsce, w którym zatrzymywał się król podczas swoich podróży po Polsce. Plan miasta z 1820 roku pokazuje, że zamek miał kształt prostokąta z wyraźnie umiejscowioną wieżą w zachodnim narożniku.

W dokumentach z XVI wieku można zauważyć pierwsze wzmianki o uszkodzeniach zamku, co mogło być wynikiem wcześniejszego pożaru opoczyńskiego. W aktach datowanych na 20 stycznia 1551 roku zamek wymieniono jako własność króla Zygmunta Augusta. W 1599 roku, po uzyskaniu zgody Zygmunta III Wazy, wykonano nową bramę miejską oraz przekształcono otwór w murach obronnych, pozwalając na przeprowadzenie ulicy przez dziedziniec zamku, co wskazuje na zmniejszenie znaczenia militarnego tego obiektu na rzecz aspektów administracyjnych.

W lustracji przeprowadzonej w 1620 roku odnotowano obecność Wieży Szlacheckiej, która, jak twierdzono, nie miała schodów, oraz kilka pomieszczeń, w tym mieszkanie burgrabiego i kancelarię grodzką. Niestety, zamek ucierpiał w czasie potopu szwedzkiego w 1655 roku, jednak był nadal wykorzystywany w późniejszym okresie. W XVIII wieku wieża stała się miejscem przetrzymywania lokalnych mieszkańców w charakterze więzienia.

W 1784 roku odbył się uroczysty wjazd starosty Jana Nepomucena Małachowskiego do zamku, a w 1787 roku w sali sądowej zamek gościł króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, który został owacyjnie powitany. W tym samym roku ze względu na lustrację zamku sporządzono nowy opis zabudowań. Warto dodać, że na planie miasta z 1820 roku widoczne są jeszcze resztki zamku, lecz rysunki z połowy lat 40. XIX wieku, wykonane przez Stanisława Chrząńskiego, wskazują, że zamek popadł w ruinę.

Obecnie na miejscu zamku znajduje się budynek dla władz powiatowych, wzniesiony po 1874 roku, a jego ostateczny kształt nadała przebudowa z 1927 roku, zaprojektowana przez architekta Majewskiego. Utrzymany w stylu renesansu polskiego, budynek został wzbogacony o attyki, historyzujący portal oraz herb Odrowąż. W okresie II Rzeczypospolitej obiekt pełnił funkcję siedziby starostwa powiatowego. W czasie II wojny światowej, Niemcy zniszczyli zachodnią część południowego skrzydła, przebudowując drogę w kierunku Radomia.

Od zakończenia II wojny światowej aż do lat 60. XX wieku w przestrzeni zamku mieścił się oddział zakaźny miejskiego szpitala. W 1976 roku rozpoczęto adaptację budynku na Muzeum Regionalne, które prowadzone było przez architekta J. Mackiewicza. W 2017 roku, podczas prac archeologicznych prowadzonych przez archeologa Błażeja Muzolfa, odkryto fragmenty średniowiecznej półbaszty, która była połączona pod kątem prostym z murem miejskim.

---

Oceń: Zamek Kazimierzowski w Opocznie

---