Wacław Dudek (major)

---

Życiorys

Wacław Dudek był trzecim dzieckiem z czworga, które urodziło się w rodzinie Wincentego i Feliksy z domu Czernic. Po zakończeniu podstawowej edukacji w Tomaszowie Mazowieckim (w dzisiejszym budynku filii Uniwersytetu Łódzkiego) oraz po ukończeniu Gimnazjum Realnego Matematyczno-Przyrodniczego, którego obecnie zna się jako Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 1, w 1937 roku rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii, mając na celu przygotowanie się do służby wojskowej.

Po przenosinach do Oficerskiej Szkoły Artylerii Przeciwlotniczej w Trauguttowie koło Brześcia nad Bugiem, 1 września 1939 roku, Dudek został awansowany do stopnia podporucznika. W tym samym roku czynnie uczestniczył w kampanii wrześniowej, biorąc udział w bitwach w ramach baterii artylerii przeciwlotniczej, która zdołała zestrzelić dwa niemieckie samoloty podczas intensywnych nalotów. Ważnym momentem w jego karierze wojskowej było odznaczenie Krzyżem Walecznych 16 września, za odparcie ataku na stację kolejową Brześć, który miał miejsce 13 września 1939 roku.

Po porażce wrześniowej, Wacław przebył granicę polsko-węgierską i trafił do obozu internowania w Nagykanizsie. Stamtąd udało mu się dotrzeć przez Jugosławię na Zachód, gdzie przyłączył się do tworzącej się polskiej armii w Francji. W trakcie swojego pobytu w tym kraju służył w Zgrupowaniu Artylerii Przeciwlotniczej, broniąc portu w St. Nazaire. Po klęsce Francji, w czerwcu 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii.

Jako ochotnik został przydzielony do obsługi pociągów pancernych, które jako pierwsze musiały stawić czoła niemieckim oddziałom inwazyjnym. Z czasem, na podstawie rozkazu, został przydzielony do Ośrodka Artylerii Przeciwlotniczej w Szkocji, gdzie miał za zadanie ochraniać port w Dundee przed niemieckimi nalotami. W 1941 roku awansował na stopień porucznika, a rok później, w czerwcu 1942 roku, na czoło działań w Normandii trafił jako dowódca 1 baterii 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej, wchodzącego w skład 1 Dywizji Pancernej. W walkach pod jego dowództwem bateria wyróżniała się, zestrzeliwując trzy samochody pancerne niemieckie, a za swoje działania odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych.

Po reorganizacji pułku 25 września 1944 roku Dudek objął stanowisko adiutanta dowódcy 1 Pułku Artylerii Przeciwlotniczej. Brał aktywny udział w wyzwalaniu Belgii oraz Holandii. W trakcie jednej z operacji na pograniczu francusko-belgijskim, zdołał pojmać 36 niemieckich żołnierzy, w tym dwóch oficerów, których przekazał kanadyjskim towarzyszom broni. W styczniu 1945 roku został awansowany do stopnia kapitana, a po zakończeniu wojny awansował na poczet majora.

Po demobilizacji Dudek osiedlił się w Londynie, w dzielnicy Ealing, gdzie ożenił się z Czesławą z domu Kozak, z która miał dwoje dzieci: Annę Bogumiłę i Krzysztofa. Na emigracji pracował jako zegarmistrz, a także angażował się w organizacje polskiego środowiska i miejscowej parafii rzymskokatolickiej pw. NMP Matki Kościoła oraz Szkoły Sobotniej dla dzieci. W latach 1973-1979 pełnił funkcję wiceprezesa Związku Artylerii Przeciwlotniczej. Zmarł 6 marca 1981 roku, a jego ciało spoczęło na cmentarzu Gunnersburry. Wdowa, 12 sierpnia 1981 roku, przekazała mundur, odznaczenia oraz dokumenty wojskowe Wacława do zbiorów Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim.

Ordery i odznaczenia

Wśród licznych odznaczeń i wyróżnień, które Wacław Dudek otrzymał w trakcie swojej służby, znajdują się:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari,
• Krzyż Zasługi,
• Krzyż Walecznych,
• Medal Wojska,
• Gwiazda za Wojnę 1939–1945 – przyznana przez Wielką Brytanię,
• Gwiazda Francji i Niemiec – przyznana przez Wielką Brytanię,
• Medal Obrony – przyznany przez Wielką Brytanię,
• Military Medal for Bravery in the Field.

---

Oceń: Wacław Dudek (major)

---