Tomasz Kolbe

---

Historia

Był synem Ferdynanda, majora w polskich siłach zbrojnych, oraz Anastazji z Komierowskich herbu Pomian, która była dziedziczką dóbr Sielc znajdujących się nieopodal Ostrowi Mazowieckiej. Jego wychowaniem zajął się brat matki, Józef Komierowski, ziemianin z Wąsewa.

Edukując się w Pułtusku oraz Warszawie, później kontynuował naukę w Krakowie i Fryburgu. Miał na celu wsparcie powstania wielkopolskiego, lecz nieznane są szczegóły jego zaangażowania. Od roku 1848 osiedlił się w Paryżu, gdzie miał okazję poznać i cenić twórczość Juliusza Słowackiego.

Po powrocie do Polski w 1856 roku wynajął majątek Dąbrówka w okolicach Chorzel, gdzie aktywnie uczestniczył w działaniach społecznych oraz konspiracyjnych. W 1861 roku otrzymał spadek po wujku Komierowskim, co umożliwiło mu całkowite oddanie się pracy spiskowej. W 1862 został wybrany do Rady Powiatowej w Przasnyszu.

W czerwcu 1862 roku, Komitet Centralny, znany jako „czerwoni”, powierzył mu rolę naczelnika powiatu przasnyskiego. W folwarku Dąbrówka rozpoczęto przygotowania do nadchodzących walk. Przed wybuchem powstania styczniowego Kolbemu zlecono zajęcie Przasnysza, niestety, akcja ta zakończyła się niepowodzeniem. Na przełomie stycznia 1863 roku Kolbe zaczął formować partyzancki oddział w Przasnyskiem.

W dniu 3 lutego 1863 roku, na czele swojego oddziału, udało mu się wyprzeć z Chorzel do Prus jednostki rosyjskie, a już 4 lutego przejął Janowo. W zajętych miejscowościach ogłaszał władzę powstańczego Rządu Narodowego oraz realizował uwłaszczenie chłopów. Wkrótce po tym wraz z około 100-osobowym oddziałem przeszedł w stronę Mławy. 15 lutego w okolicy Dębskiego został ranny, lecz w kwietniu zdołał utworzyć nowy oddział w rejonie Ciechanowa.

Podczas bitwy pod Rydzewem, w dniu 5 maja, odniósł śmiertelną ranę, bądź, według niektórych relacji, postrzelił się, aby nie wpaść w ręce przeciwnika. Jego pogrzeb stał się wydarzeniem, które zgromadziło ogromną liczbę ludzi z okolicznych wsi, a jego ciało spoczęło na cmentarzu w Unierzyżu.

Inni liderzy powstańcze, w nawiązaniu do legendarnej postaci Kolbego, przyjmowali jego nazwisko jako pseudonim konspiracyjny, upamiętniając go jako wybitnego dowódcę.

Upamiętnienie

W 1963 roku, Towarzystwo Miłośników Ziemi Ciechanowskiej ufundowało tablicę upamiętniającą, którą zainstalowano na ścianie szkoły w Rydzewie, gdzie placówka nosiła zaszczytne imię Tomasza Kolbego.

W Ciechanowie, w sąsiedztwie kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, został zbudowany pomnik poświęcony T. Kolbemu, który wzniesiono w 1983 roku dzięki inicjatywie Towarzystwa Miłośników Ziemi Ciechanowskiej oraz Ciechanowskiego Towarzystwa Naukowego.

W 2013 roku w kościele w Sulerzyżu miało miejsce odsłonięcie tablicy pamiątkowej, która oddaje hołd powstańcowi. Ponadto, w okolicy Rydzewa, poświęcony został krzyż oraz obelisk ku czci jego pamięci.

Partię Tomasza Kolbego w obecnych czasach odtwarza Grupa Rekonstrukcji Historycznej 14. Pułku Strzelców Syberyjskich z Przasnysza, co stanowi ważny element zachowania pamięci o tych, którzy walczyli za Ojczyznę.

---

Oceń: Tomasz Kolbe

---